Frits Bolkestein is oud-eurocommissaris en oud-VVD-leider
Samengevat: er is geen Europees waardenstelsel en daarom kan ieder EU-land besluiten tot ‘eigenrichting’ als het om normen en waarden gaat. Dit artikel met als aanleiding Polen, waar de regering wil hervormen naar waarden die leiden tot meer aandacht voor vaderlandsliefde, familie en christendom.
Bolkestein is nooit een fan geweest van de EU, zelfs niet toen hij eurocommissaris was. De EU gaat bij hem vooral over gezamenlijke belangen; de EU-historie geeft echter duidelijk aan dat we ook een waardengemeenschap willen zijn.
We hebben ook recent kunnen waarnemen dat we snakken naar meer gedeelde waarden. Democratie, rechtsstaat en mensenrechten staan nog steeds als een huis, maar bijv. ook de omgang met vluchtelingen en de Turkije-kwestie na de coup die in ons land en Duitsland tot grote problemen leidt, tonen aan dat we wel degelijk een EU-samenleving aan het ontwikkelen zijn met daarbij behorende normen en waarden.
Ook het feit dat de Poolse regering zich daaraan probeert te onttrekken, toont aan dat EU-normen en waarden bestaan en ontstaan en dat ze steeds concreter worden in ons dagelijks leven.
Lees verder op de website van De Volkskrant »
Tagarchief: Waardengemeenschap
Dave van Ooijen: De crisis in de EU is goede reden voor beleid tegen tweedeling
Dave van Ooijen is socioloog, politicoloog en voorzitter van PvdA-fractie in de gemeenteraad van Castricum
Zijn pleidooi: Grijp de EU-crisis aan voor het uitwerken van duurzame oplossingen, in plaats van in de problemen te blijven hangen en stuurloos verder te gaan.
Volgens mij gaat deze (te gemakkelijke) analyse voorbij aan de essentie van de problematiek zoals die zich nu ontvouwt: one size fits all kan niet meer, maar is een pluriforme EU die noodzakelijk blijkt te zijn, wel haalbaar, ook zonder politieke Unie?
We kunnen het blijven proberen met steeds minder draagvlak tot gevolg; ik denk dat we nu op basis van goede argumenten moeten doorzetten naar een #sterkereuropa; misschien nog geen politieke unie maar wel een EU met meer doorzettingsmacht.
Lees verder op de website van Sociale Vraagstukken »
Frans Timmermans: Laten we een herzuiling voorkomen
Frans Timmermans is eerste vicepresident van de Europese Commissie
Timmermans betoogt o.m. dat al die verschillende opvattingen in de EU-lidstaten over diversiteit, integratie, solidariteit en andere EU-waarden voortkomen uit een gebrekkige debatcultuur om met elkaar verschillende inzichten op een democratische manier op te lossen. Zeker in Nederland. De burger en politicus moeten zich in zijn gedachte dus verder bekwamen in het democratische proces.
Dat lijkt me symptoombestrijding. De meeste Europeanen hebben geen zicht hebben op de uitkomsten van ‘de verdere eenwording’ en de samenleving die dat oplevert. Eenwording is voor velen geen lofzang meer maar een bedreiging geworden. Een punt van grote zorgen. Wat betekent die verdere eenwording en wanneer stopt dat? Hoe ziet dat er dan uit? Sterker nog: hoe willen WIJ dat onze toekomstige samenleving er uit ziet?
Het eindplaatje is dus niet helder en daardoor ontstaat er de facto een EU ‘van verschillende snelheden’ en een blijvende wirwar aan discussiepunten, over vrijwel alle thema’s. Elk EU-land heeft of krijgt wel een reden om het regelmatig oneens te zijn met voorstellen en standpunten. Vrijheid in gebondenheid moet concreter, ook voor het dagelijkse leven.
Dus dat gebrek aan inhoudelijk perspectief en het feit dat daar na Lissabon 2007 vrijwel nooit meer debatten over plaatsvonden zijn de echte oorzaken van de afnemende populariteit van ‘de idee Europa’.
Overigens zijn die problemen vooral ontstaan door de onwil van lidstaten en hun regeringsleiders om over de toekomst van de EU en de positie van elk EU-land binnen die EU nog vergezichten te willen schetsen, mede door de toenemende invloed van anti-EU-partijen. Maar dat is dus kortzichtig en speelt die anti-EU-partijen juist in de kaart. Het wordt daarom dus hoog tijd om het debat over de toekomst van ‘de idee Europa’ te hernemen. Op alle niveaus en met alle Europeanen. Wij beginnen in onze regio daarom a.s. donderdag 9-6 met een burgerdialoog in Eindhoven ». Iedereen is welkom.
Een bijkomend aspect van die benadering is dat we de debatcultuur en democratie aan de bron helpen versterken. Dus daarmee leveren we toch ook een, zij het indirecte, bijdrage aan dit betoog van Timmermans.
Lees verder op de website van De Volkskrant »
Robert Kaplan: Europa is aan het ontbinden
Robert Kaplan is Amerikaans journalist en schrijver. Hij publiceerde veertien boeken over buitenlandse politiek.
Tsja, dit is een gerenommeerd schrijver en analyticus die onlangs een boek uitbracht met de titel ‘Duister Europa’. Is dit doemdenken om boeken te verkopen of een serieuze weerlegging van de vooruitgang die Europa kan zijn voor alle Europeanen, maar zeker ook de rest van de wereld?
Hij bekijkt de ontwikkelingen vooral vanuit het perspectief van voormalige Oostblok-staten als Roemenië. “Het hele idee van Europa, dat het los stond van die regio’s eromheen, gaat niet langer op.”
#Sterkeregio’s zijn volgens Kaplan niet de oplossing maar de oorzaak van de problemen. “Het bestuur van de EU wordt door die lappendeken veel complexer dan ooit gedacht.”
Mathieu Segers: Vluchtelingen ontmaskeren Europese Unie
Mathieu Segers is universitair hoofddocent Europese integratie aan de Universiteit Utrecht
Segers sluit zich aan bij de vaststelling dat Merkels’ Willkommenskultur niet werkt voor de EU als geheel: ‘Zelfs in het zo standvastige Duitsland blijken heilige huisjes niet bestand tegen druk van omstandigheden’.
Maar dat zijn wel de door 27 andere regeringsleiders gecreëerde omstandigheden. Het gaat te ver om deze ontwikkelingen nu juist de EU aan te rekenen. Dit wordt zeker opgelost, maar op een minder hectisch moment. Dus wordt vervolgd.
Lees verder op website van het Financieele Dagblad »
Ton Vermeulen: Reactie op het TV-debat van Thierry Baudet en Rob Riemen over het Oekraïne-referendum
Thierry Baudet is rechtsfilosoof, publicist en jurist
Rob Riemen is schrijver, cultureel filosoof en directeur van het Nexus Instituut in Tilburg
Ton Vermeulen is o.m. voorlichter bij Europa Direct in Eindhoven
Baudet is bekend als bestrijder van het kwaad dat hij EU noemt.
Riemen is bekend als bestrijder van de EU als economische unie, de naam Europese Unie niet waardig.
Op basis van deze uitgangspunten zou je verwachten dat de heren het snel eens zouden zijn met elkaar maar niets in minder waar. In de discussie die ontstaat is duidelijk te horen dat ze het gewoon niet eens kunnen worden, omdat ze elkaars standpunten verwerpelijk vinden. Hoe kan dat?
Beiden koketteren graag met hun intellectuele bagage door veelvuldig te citeren uit belangrijke boeken die de meeste kijkers en stemmers niet zullen (her)kennen.
Baudet / GeenPeil hebben het referendum aangegrepen om het geheel van de EU ter discussie te stellen. Meteen stoppen is volgens hem beter en daarom willen zij het referendum gebruiken om een stok in het EU-wiel te gooien. Dat is vanuit hun perspectief een trouvaille. Ook Juncker heeft het er blijkens zijn uitlatingen aan het adres van de Nederlandse politiek maar moeilijk mee. Hij mengt zich publiekelijk in een binnenlandse kwestie omdat hij natuurlijk ook wil voorkomen dat hij een NEE als democratisch verkregen uitkomst naast zich neer moet leggen. Hij zal echter niet anders kunnen als het op 6 april al tot een NEE komt.
Riemen is via zijn uitgeverij Nexus Instituut en diverse toonaangevende conferenties al jaren bezig met een pleidooi om de EU als economische ruimte (met een grote morele leegte) op te waarderen tot een waardengemeenschap, gebaseerd op de idealen van de verlichting en de humanistische traditie van bijv. Thomas Mann.
Dat genuanceerde betoog verdwijnt in de uitzending van Buitenhof snel naar de achtergrond, omdat het debat uitmondt in vliegen afvangen. Riemen is te complex voor de kijker, terwijl Baudet voor de camera het voordeel hanteert van eloquente oneliners, hoewel vaak feitelijk onjuist. Maar om dat te horen, moet je goed in de materie zijn ingevoerd.
Daarom hierna een toelichting ervan uitgaande dat de EU er is om te blijven. De kracht en continuïteit van ‘de idee Europa’ kan natuurlijk niet afhangen van een relatief klein onderwerp als het associatieverdrag met Oekraïne. En dat ook nog op verzoek van de Oekraïners die dat verdrag zelf zo graag willen.
Dus Baudet c.s. dank je wel om de EU via deze goed zichtbare bananenschil te willen laten struikelen. We hebben er respect voor, we zullen er in het vervolg beter rekening mee houden. Op zich een mooie wake up call en democratisch gefinancierd. Prima.
Hierna nog meer over het meer algemene verwijt van Baudet c.s. dat ‘the ever closer Union’ de Europese samenlevingen steeds verder zou uniformeren en disciplineren tot een eenheidsworst waar niemand zich mee verbonden zou voelen. Een van de vele bewijzen die hij voor die stelling aandraagt is de invoering van de Euro. Daar zouden we volgens Baudet ingerommeld zijn, waarna er steeds minder eigen ruimte resteerde voor natiestaten en hun economieën.
Riemen had dus beter kunnen uitleggen dat er in de EU onderwerpen zijn die voor elke Europeaan voordeel opleveren als we ze uniformeren. Meestal gaat dat om onderwerpen waar je aan kunt rekenen, zoals de Euro of het Bruto Binnenlands Product.
Onderwerpen die onze waarden bijv. via cultuur representeren, willen we binnen ‘de idee Europa’ juist niet uniformeren. Daarbij geldt al heel lang het mandaat van diversificatie en pluriformiteit. Het feit dat we elkaar in Europa juist om die waarden eeuwenlang hebben bestreden doet daar niet aan af. Integendeel, daardoor is het inzicht gegroeid dat we elkaar in die diversiteit kunnen versterken. Eenheid in verscheidenheid is hier het adagium en juist dat had Riemen tijdens de uitzending beter kunnen uitleggen.
Ook stelt Baudet het gebrek aan solidariteit aan de orde: Kun je in de EU solidair zijn met bijv. de Grieken zoals Nederlanders dat bijv. ook zijn met Friezen? Baudet hanteert daarvoor de natiestaat als norm. In een land kan dat wel maar in de EU volgens hem niet, want dan neemt die betrokkenheid tussen 500 miljoen inwoners af. Die omvang is volgens hem te groot en dus voor solidariteit te ver weg.
We praten mede door nieuwe media echter steeds meer over the global village. We zijn los van de EU al stevig met elkaar verbonden. Doden in Syrië gaan ons allen aan, al was het maar om invloed te behouden op de stromen vluchtelingen. Onze schaal van denken en handelen is de laatste 50 jaar van nationaal naar globaal verschoven. Daar is de EU een goed antwoord op en daarom is het perspectief van Baudet en de vraag over solidariteit die hij daarvoor opwerpt wel relevant, maar het antwoord daarop bevestigt juist het bestaansrecht van de EU als sociale innovatie.
Baudet stelde ook dat samenwerking in de EU altijd tot integratie leidt en dat is correct, voor zoverre die integratie ook voordelen oplevert, bijv. bij de Euro. Waar integratie nadelen oplevert (bijv. bij culturele diversiteit) blijft het in de EU beperkt tot samenwerking. Dat is allang goed geregeld, daar doet de alerte bananenschil van Baudet / Geen Peil gelukkig niks aan af.
Ton Vermeulen schrijft zijn blogposts op persoonlijke titel.
Paul de Grauwe: Laat die Britten maar gaan, juist de Europese Unie heeft baat bij een Brexit
Paul de Grauwe is hoogleraar aan de London School of Economics en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Leuven
Ook de EU heeft baat bij een Brexit, niet alleen het VK. Als partijen het zo lang zo fundamenteel oneens blijven over wat hen bindt, dan kun je maar beter afscheid nemen. Net als in een huwelijk waar de passie altijd ontbrak.
Sebastiaan Princen: Maatwerk heeft de toekomst in EU
Sebastiaan Princen is hoogleraar Bestuur en Beleid in de Europese Unie aan de UU Universiteit Utrecht
Het ‘Europa van meerdere snelheden’ bestond al. Maar volgens Princen is dat de norm geworden blijkens de onderhandelingen met Cameron over het voorkomen van een Brexit.
‘Verbonden in verscheidenheid’ en ‘pluriformiteit’ zijn hierbij volgens mij passende aanvullingen. Een mooie ontwikkeling dus, zeker als blijkt dat de Britten door dit maatwerk in de EU blijven.
Thomas Vanheste: Recensie van: De terugkeer van Europa. Haar tranen, daden en dromen
Thomas Vanheste is journalist bij de Correspondent
Rob Riemen is schrijver en directeur van het Nexus-Instituut. In die rol heeft hij een prachtig boek uitgegeven met daarin een aantal lezingen en essays uit de (voor)geschiedenis van Europa, die allemaal onderschrijven dat Europa ook een waardegemeenschap moet zijn en hoe weinig daaraan soms in de actuele ontwikkelingen wordt voldaan.
Rob trekt in zijn essay, maar vooral in de interviews, inderdaad nogal ongenuanceerd van leer, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door zeer genuanceerde bijdragen van andere auteurs. Dus zeker lezen dat boek!
Marcel ten Hooven: Op naar een Europa van de burgers
Marcel ten Hooven is freelance journalist en publiceert o.m. bij De Groene Amsterdammer en het Montesquieu Instituut
Europa moet weer een koffiehuis worden. Dichtbij en van de burger. Dit sluit helemaal aan bij de zienswijzen van socioloog George Steiner, die hierover al in 2004 (dusnog vóór alle crises) een essay schreef: De idee Europa. Met daarin aanbevelingen voor een betrokken en inclusieve samenleving, gebaseerd op Europese waarden.